ทำไมราคา SET50 Futures มักจะต่ำกว่าดัชนี SET50

ถึงแม้ว่าราคา SET50 Futures ที่ซื้อขายในกระดาน TFEX จะอ้างอิงกับดัชนี SET50 แต่ถ้านักลงทุนที่ตามราคาของทั้งคู่จะพบว่า โดยปกติแล้วราคา SET50 Futures มักจะซื้อขายที่ราคาต่ำกว่าดัชนี SET50 (เว้นแต่ตอนช่วงใกล้ๆสัญญาหมดอายุ ส่วนต่างราคาตรงนี้จะค่อยๆหายไป แต่ส่วนต่างจะย้ายไปที่สัญญา SET50 Futures ซีรีย์ถัดไปแทน)

ส่วนต่างตรงนี้แบ่งเป็น 2 ปัจจัยหลักๆ โดยปัจจัยแรกจะเป็นการอธิบายทางทฤษฎีของเงินปันผลที่ไม่ได้รับจากการถือลงทุน SET50 Futures เทียบกับการลงทุนโดยตรงบนหุ้น 50 ตัวใน SET50 ทำให้ราคา SET50 Futures จะซื้อขายที่ส่วนลดเทียบกับดัชนี SET50 โดยส่วนลดตรงนี้จะมากหรือน้อยก็ขึ้นกับช่วงของฤดูกาลปันผล ตัวอย่างเช่น ช่วงเดือน มี.ค. หรือ เม.ย. จะเป็นช่วงขึ้น XD ของหุ้นขนาดใหญ่ใน SET50 ราคาส่วนลดของ SET50 Futures ก็จะมากเป็นพิเศษ อย่างไรก็ตามในช่วงนอกฤดูกาลปันผล ราคาส่วนลดนี้ก็ยังมีอยู่ตลอดทั้งปี แสดงว่าปัจจัยเรื่องของเงินปันผลทางทฤษฏีนั้นยังไม่สามารถอธิบายได้ครบ

ปัจจัยที่สอง เป็นเรื่องของทางปฏิบัติส่งผลกระทบให้เกิดส่วนลดของราคาตรงนี้ขึ้น สมมติว่านักลงทุนเป็นผู้จัดการกองทุนหรือสถาบันการเงินขนาดใหญ่ไม่ว่าในไทยหรือต่างประเทศที่ถือหุ้นขนาดใหญ่ของไทยเป็นจำนวนมาก ถ้านักลงทุนต้องการลดความเสี่ยงตลาดหุ้นไทย จะมีทางเลือกอะไรให้ทำบ้าง ทางเลือกแรก คือขายหุ้นที่มีอยู่ออกไป แต่ทางเลือกนี้ถ้าทำทันทีอาจทำได้ยาก เนื่องจากข้อจำกัดของสภาพคล่องหุ้นเมื่อขายหุ้นปริมาณมากๆ หรือข้อบังคับของกองทุนที่ต้องถือหุ้นไว้เสมอ ทางเลือกที่สองคือ ยืมหุ้นในดัชนี SET50 มาขายชอร์ต แต่ก็ติดข้อจำกัดที่ในการหายืมหุ้นที่มีปริมาณมากๆ และหาให้ครบเกือบๆ 50 ตัวนั้นไม่ใช่เรื่องง่าย หรืออาจจะมีต้นทุนที่สูงมาก ทางเลือกสุดท้ายที่เหลืออยู่คือ การชอร์ต SET50 Futures ซึ่งสามารถทำได้ทันที ไม่จำเป็นต้องหายืมหุ้น และสภาพคล่องที่สูงมากสามารถขายชอร์ตที่ปริมาณมากๆได้

จะเห็นว่าจากข้อจำกัดในทางปฏิบัติหลายๆอย่างทำให้ ถ้าต้องการลดความเสี่ยงของตลาดหุ้นไทยการขายชอร์ต SET50 Futures เหมือนจะเป็นวิธีที่สะดวกกว่า และต้นทุนน้อยกว่า ถ้าในสภาวะที่ปกติหรือนักลงทุนสถาบันมีมุมมองหลากหลาย ส่วนลดของราคานี้อาจจะมากน้อยสลับกันไป แต่ในสภาวะที่ข่าวร้ายมากๆ ความต้องการในการลดความเสี่ยงตลาดหุ้นไทยอาจจะเข้ามาพร้อมๆกัน ส่งผลให้มีแรงกดดันขายชอร์ต SET50 futures อาจทำให้ส่วนต่างมากเป็นพิเศษ

มาถึงตรงนี้นักลงทุนอาจสงสัยในมุมตรงข้ามว่า แล้วถ้านักลงทุนสถาบันอยู่ฝั่ง Long สัญญา SET50 Futures ทำไมจึงไม่ค่อยเห็นราคาเทรด SET50 Futures แพงกว่าดัชนี SET50 บ้าง คำอธิบายตรงนี้น่าจะเป็นเพราะทางเลือกที่หลากหลายในฝั่งของการซื้อหุ้น นอกจากการ Long SET50 Futures แล้ว นักลงทุนสามาถเลือกซื้อหุ้นตระกร้าSET50 ได้โดยตรง หรือการเลือกหุ้น Stock Selection เป็นหุ้นรายตัวไป อีกทั้งนโยบายการลงทุนของกองทุนมีเงื่อนไขการลงทุนที่อนุญาติให้ขายชอร์ต SET50 Futures เพื่อปิดความเสี่ยงได้เท่านั้น โดยไม่สามารถ Long SET50 Futures ได้ ทำให้โอกาสที่ราคา SET50 Futures จะเทรดแพงกว่าดัชนีได้ยากกว่า

โดยสรุปแล้วทางเลือกในการเทรดขาลงมีจำกัด ทำให้โอกาสที่ SET50 Futures นั้นมีโอกาสที่จะเทรดที่ราคาส่วนลดจากดัชนี SET50 จึงเป็นที่มาว่าทำไมการติดตามข้อมูลของตลาดควรดู SET50 Futures มากกว่าแค่ดูดัชนี SET50 และผลิตภัณฑ์การเงินที่อ้างอิงกับ SET50 จึงนิยมใช้ราคา SET50 Futures มาอ้างอิงกับการเคลื่อนไหวของราคา ตัวอย่างเช่น SET50 DW หรือ SET50 Option เป็นต้น