VIX หรือ VIX Curve ควรดูอันไหนดี

ค่า VIX Index คือค่าที่ใช้สะท้อนอารมณ์ความกลัวของตลาดหุ้น โดยสภาวะปกติค่า VIX จะอยู่ประมาณ 10-15 จุด ถ้ากังวลมากหน่อยเราอาจเห็นค่า VIX ขึ้นมาที่ระดับใกล้เคียง 20 จุดได้ แต่ถ้ามีความกังวลขึ้นรุนแรงในวิกฤตตลาดหุ้นที่ผ่านๆมา ค่า VIX อาจขึ้นไปได้ถึง 50 จุด โดยทั่วไปแล้วค่า VIX เป็นดัชนีที่เกิดจากการคำนวณทางอ้อม แต่ไม่ใช่ดัชนีที่มีการซื้อขายได้โดยตรง แต่ถ้านักลงทุนจะซื้อขายเก็งกำไร VIX ได้โดยตรงต้องไปเทรดสินค้าที่เรียกว่า VIX Futures เช่นเดียวกับ ดัชนี SET50 ที่เกิดจากการคำนวณของราคาหุ้น 50 ตัว แต่ถ้านักลงทุนต้องการเก็งกำไร SET50 ก็ควรไปเทรด SET50 Futures ซึ่งสะดวกกว่า

ช่วงนี้มีเพื่อนๆนักลงทุนสอบถามกันมาว่าการนำค่า VIX กับ ราคา VIX Futures มาเปรียบเทียบกัน หรือที่เรียกว่า VIX Curve โดยมีการพูดถึงกันว่า VIX Curve Invert ซึ่งก็คือการที่ราคา VIX Futures นั้นถูกว่าดัชนี VIX (อ้างอิงจากข้อมูล CBOE.com ณ วันที่ 21 ม.ค. ค่า VIX อยู่ที่ 28.84 ขณะที่ VIX Futures ที่มีหลายๆซีรีย์ปิดอยู่ที่ประมาณ 26.XX) และมีการวิเคราะห์โดยอ้างอิงสถิติในอดีตว่าเป็นสัญญาณว่าความกลัวจะลดลง และอาจเป็นการสะท้อนว่าตลาดหุ้นอาจปรับตัวขึ้น การวิเคราะห์ตรงนี้มีประเด็นที่น่าสนใจในหลายๆมุมดังนี้

- กลไกเรื่องราคา Futures ถูกกว่าดัชนีนั้น ไม่สามารถใช้วิเคราะห์ทิศทางตลาดได้โดยตรง ยกตัวอย่างเช่น ราคา SET50 Futures(ซีรีย์ที่มีอายุกลางๆ) นั้นมักจะถูกกว่าดัชนี SET50 ต่อเนื่องมาหลายปี การจะตีความว่า SET50 Futures เทรดถูกกว่า แสดงว่าตลาดหุ้นจะลงนั้นไม่สามารถใช้ได้ตลอดหลายปีที่ผ่านมา แต่อาจตีความในแง่อื่นๆมากกว่า เช่น อัตราเงินปันผลในช่วงฤดูกาลปันผลของหุ้นขนาดใหญ่ หรือแรงขายระยะสั้นทำให้ SET50 Futures ลงแรงกว่าปกติชั่วคราว

- Inverted Curve ในอัตราดอกเบี้ย หรือในดัชนีหุ้นเทียบกับ Futures จะนำมาเป็น Indicator ในการวิเคราะห์ได้ต้องมีกลไกให้ Arbitrager นั้นเข้ามาเทรดด้วย ถึงจะทำให้การ Inversion นั้นมีความน่าเชื่อถือบนสภาพคล่องที่สูงเพียงพอ ยกตัวอย่างเช่น การ Arbitrage ระหว่าง SET50 กับ SET50 Futures หรือ ระหว่างพันธบัตรระยะสั้นกับระยะยาว เป็นต้น ในขณะที่การ Arbitrage ระหว่างดัชนี VIX กับ VIX Futures นั้นทำได้ยากมากในทางปฏิบัติ (ทางผู้เขียนขอไม่ลงในรายละเอียด) แต่ให้นักลงทุนลองนึกภาพว่าจะ Arbitrage ระหว่างความกลัววันนี้ กับความกลัวที่คาดในอนาคตนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายเลย ซึ่งสะท้อนจากปริมาณการซื้อขายที่ถือของ VIX Futures ที่ค่อนข้างเบาบางเทียบกับ S&P500 Futures & Options

- จากประเด็นข้างต้นเมื่อสภาพคล่องที่ปราศจาก Arbitrager ทำให้การนำ Inverted VIX Curve มาตีความทิศทางของดัชนีน่าจะทำได้ยากหรือต้องทำด้วยความระมัดระวัง แต่การวิเคราะห์ VIX Curve อาจเหมาะสมมากกว่าสำหรับกรณีที่นักลงทุนต้องการเทรด VIX Futures โดยตรง

ดัชนี VIX นั้นคำนวณมาจากราคาซื้อขายของ S&P500 Options ที่มีสภาพคล่องสูงที่สุดในโลก จึงทำให้ค่าดัชนี VIX มีความหมายในตัวเองเพียงพอแล้ว การนำค่า VIX มาแปลงเป็น Curve ก็เสมือนการที่เราพยายามนำค่าความกลัวมาแบ่งเป็นระยะสั้น ระยะกลาง ระยะยาว ซึ่งผู้เขียนมองว่าความกลัวไม่ว่าจะสะท้อนผ่านดัชนีหรือผ่านราคา Futures ก็เป็นการสะท้อนมุมมองและข่าวสารทุกอย่างๆที่เข้ามาเหมือนกัน